Recensie: SEL en gedrag in de groep

In 2018 is de werkmap SEL en gedrag in de groep uitgebracht. Met deze werkmap wil de schrijfster de lezer stimuleren om aan de slag te gaan met de ingevulde resultaten van het sociaal emotionele leerlingvolgsysteem. Ik heb bekeken of de map waardevol is en hoeveel tijd het werken met deze map kost.

SEL en gedrag in de groep, recensie

De map

De map SEL en gedrag in de groep bevat een inhoudsopgave en voorwoord met daarachter 4 tabbladen. Deze tabbladen omvatten de volgende begrippen:

Algemene werkwijze
Theoretische verdieping
Werkwijze per volgsysteem
De kaarten

SEL en gedrag in de groep is een praktische uitvoering van ‘Groepsplan gedrag, planmatig werken aan passend onderwijs (2016). Van der Wal stelt dat de leerkracht direct vanaf het begin van het schooljaar met behulp van deze werkmap aan de slag kan om te werken aan de groepsvorming. Hierbij zijn de SEL vragenlijsten een hulpmiddel zijn om mee aan de slag te gaan. De werkmap is geen vervanging van een SEL-programma, maar een ondersteuning voor de leerkracht. Van der Wal heeft in de map een koppeling gemaakt met de digitale SEL LVS systemen ZIEN!, VISEON 2.0 en SCOL. Er is getracht om de leerkrachten middels de map te ondersteunen bij het pedagogisch handelen en de map sluit aan bij SEL methodes als Sociaal gedrag, elke dag!, Kanjertraining, de Vreedzame School en Kwink.

In de map is in hoofdstuk 2 aandacht voor een theoretische verdieping, gebaseerd op twee boeken van Van Overveld: groepsplan gedrag en SEL. In hoofdstuk 3 is per LVS beschreven hoe men kan werken met de map. Dit is gedaan per jaarcyclus. Ook is er onderscheid gemaakt tussen de instroom groep (groep 0 en 1) en groep 2 tot en met 8.

Werken met de map

De map kent een jaarcyclus die ongeveer gelijk loopt met de zorgperiodes in de school. Zo is periode 1 van de eerste schooldag tot de herfstvakantie, periode 2 is van de herfstvakantie tot en met februari, periode 3 is van maart tot en met de tweede week van mei en de laatste periode is van eind mei tot het einde van het schooljaar.

Per periode ga je aan de slag met de verschillende kaarten uit de map. In de eerste periode is de aandacht gericht op groepsvorming. Hiervoor dient een groepsvormingkaart, en handige checklist met activiteiten die waardevol zijn gedurende deze eerste schoolweken. De tweede periode ga je aan de slag met de groep. Na het invullen van het digitale LVS voor sociaal emotionele ontwikkeling ga je deze uitslag (kort!) analyseren waarna je een werkgebied bepaald. Voor dit werkgebied is wederom een checklist met activiteiten gemaakt. Deze kun je weer als leiddraad gebruiken. In de derde periode kun je op individueel gebied aan de slag, met leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Hier gebruik je opnieuw de checklists bij. De vierde periode is gericht op het groeps- of het individuele niveau.

Mijn mening

Ik vind het initiatief van van der Wal erg goed om middels deze map leerkrachten te stimuleren om aan de slag te gaan met de uitkomsten van het leerlingvolgsysteem voor sociaal emotionele ontwikkeling. Te vaak hoor en lees ik dat het doel is het LVS invullen, terwijl dit absoluut niet de bedoeling is. De bedoeling is de meten waar je staat en waaraan gewerkt kan worden.

De kaarten uit de map zijn duidelijk omschreven en praktisch werkbaar. Zowel de groepsvormingskaart (voor periode 1) als de kaarten waarmee je aan de slag gaat met je groep zijn checklijsten, waardoor je gestructureerd kunt bijhouden wat er al is gedaan en wat nog moet gebeuren. Dit is ook handig in duo-banen. Daarnaast is het analyseformulier kort, maar wel heel duidelijk. Ik vind dan ook dat dit de leerkracht niet heel veel extra tijd kost, maar wel heel veel kan opleveren.