Recensie: Handelingsgericht werken. Samenwerken aan schoolsucces.

Handelingsgericht werken. Samenwerken aan schoolsucces is een herziene versie op basis van ervaringen en de invoering van passend onderwijs.

Handelingsgericht werken. Samenwerken aan schoolsucces

Dit boek uit 2017 is een herziene versie van de IB versie uit 2006 en de versie voor het schoolteam uit 2009. Het boek is herzien op basis van ervaringen en de invoering van passend onderwijs en het nieuwe waarderingskader van der onderwijsinspectie. Pameijer wil met dit boek afstand nemen van alle bijlagen en formats, en wil teams stimuleren om hun eigen handelingsgerichte werkwijze te ontwikkelen.

Inhoud

Pameijer stelt dat HGW goed onderwijs en effectieve leerlingbegeleiding concretiseert, zodat teams beter kunnen omgaan met de overeenkomsten en verschillen tussen leerlingen.

Dit boek uit 2017 is een herziene versie van de IB versie uit 2006 en de versie voor het schoolteam uit 2009. Het boek is herzien op basis van ervaringen en de invoering van passend onderwijs.

De volgorde en inhoud van uitgangspunten is veranderd.
De leerling heeft een sterkere positie gekregen.
HGW focust op wat werkt.
HGW is gerelateerd aan Passend Onderwijs voor alle leerlingen en voor de leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben.
De relatie tussen HGW en actuele thema s komt aan bod, zoals opbrengstgericht werken, het ontwikkelingsperspectief en de overstap naar een andere school.
Dat wat werkte is verder uitgebouwd.
Wat niet werkte is verwijderd (geen formulieren meer, doel is niet een papieren rompslomp)
Bij implementatie ligt meer nadruk op eigenaarschap van het schoolteam.

HGW kost tijd en energie, maar kan ook tijd besparen en kan vanwege positieve effecten, energie en werkplezier geven. Het implementeren en borgen van HGW is een intensief, dynamisch en uitdagend proces. HGW bestond al voor passend onderwijs, maar geeft in alle gevallen handvatten om het onderwijs beter af te stemmen op de mogelijkheden en onderwijsbehoeften van leerlingen. Ook stelt HGW de cruciale vraag: ‘Wat heeft de leerkracht nodig om passend onderwijs te kunnen bieden?’ HGW is daarbij een ideaal model, een na te streven werkwijze.

Wat draagt het boek bij?

Het boek is actueel doordat onderzoeksbevindingen van Marzano, Hattie en Mitchell worden meegenomen als onderbouwing voor bijvoorbeeld inzichten over ‘goed onderwijs’. Ook worden recente onderwijsontwikkelingen meegenomen in het boek, zoals het ontwikkelingsperspectief, ontwikkelingsgericht werken, handelingsgerichte diagnostiek, en het nieuwe waarderingskader. Hierdoor is het boek een praktische en bruikbaar naslagwerk voor iedere intern begeleider en leerkracht.

Pameijer toont met dit boek aan dat HGW, zoals ik dat voorheen kende als papieren tijger, compleet overbodig is. HGW is zo kort, duidelijk en praktisch mogelijk werken. Geen groepsoverzichten van 30 pagina’s en wollen groepsplannen, maar overzicht en duidelijkheid staat voorop. Op haar website heeft Pameijer een aantal voorbeelden staan van ‘hoe andere scholen dit doen’, maar er zijn geen format’s meer.

Pameijer wil dat het schoolteam aan de slag gaat met HGW en dit planmatig vorm gaat geven op een manier die past bij de school en het team. Zo stelt ze in hoofdstuk 6: ‘Ondersteunt een format het dagelijkse werk niet, dan is het (nog) niet handelingsgericht. Een formulier is een hulpmiddel, het is geen doel op zich’. Een plan moet grip geven op het lesgeven en een groepsoverzicht moet zicht geven op de verschillen en overeenkomsten in de groep. Ieder plan/groepsoverzicht dient bij voorkeur 1 A4 tot 1 A3 te beslaan.

Mijn reactie

Wat ik heel fijn vind aan dit boek is de tips en adviezen voor het vorm geven van de HGW cyclus (hoofdstuk 6), het vorm geven van extra ondersteuning aan individuele leerlingen (hoofdstuk 7) en de tips voor implementatie van HGW (hoofdstuk 8). In hoofdstuk 8 geeft Pameijer de tip om te zoeken naar samenhang tussen de implementatie van HGW en andere ontwikkelingen zodat deze niet op elkaar worden gestapeld. Zelf geeft ze hierbij tips bij ontwikkelingsgericht werken en het nieuwe waarderingskader. Op deze manier is het boek een heel praktisch naslagwerk bij de implementatie van HGW op maat. Ik zal dit boek zeker veel en vaak gebruiken!