In gedragsoplossingen voor de moeilijke groep beschrijft Kees van Overveld allemaal concrete tips en handvatten om uitdagende klassen in het primair onderwijs te begeleiden. Ik vertel je graag waarom dit boek in iedere school aanwezig moet zijn.
Recensie: Gedragsoplossingen voor de moeilijke groep
Over de auteur
Kees van Overveld is bij een groot deel van de leerkrachten in Nederland en België bekend is. Hij is gedragsdeskundige, heeft een eigen bedrijf en is werkzaam bij het Seminarium van Orthopedadogiek. Van Overveld heeft de laatste jaren veel groepen en leerkrachten begeleid waarbij er sprake was van gedragsproblematiek. Daarnaast heeft hij meerdere praktische boeken op zijn naam staan. Van Overveld heeft dit boek opgedragen aan de leerkracht die wel wel, maar niet weet hoe.
Over het boek
Het boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel beschrijft diverse belangrijke onderwerpen rondom een moeilijke klas, zoals groepsvorming, de rol van ouders, de rol van de directie, sanctiebeleid, en klassenmanagement. Het tweede deel allemaal praktische tips en adviezen. Hierin beschrijft Kees zijn werkwijze. Ook geeft hij hier per moment van de dag diverse tips, zoals bij de start van de dag, tijdens wisselmomenten, tijdens de les en voor de pauzes.
In het nawoord staat een persoonlijk verhaal van Kees, waaruit blijkt dat hij als gedragsdeskundige ook ooit is begonnen en fouten, twijfels en onzekerheden kent. De laatste bladzijden van Gedragsoplossingen voor de moeilijke groep zijn gevuld met 11 bijlagen. In deze bijlagen staan onder andere de SEL competenties, een werkvorm bij het 4 lademodel, interventie-ideeën uit het boek groepsplan gedrag en nog veel meer.
Wat draagt het boek bij?
Van Overveld stelt dat een groep moeilijk is wanneer de leerkracht hem moeilijk vind. Een moeilijke groep kenmerkt zich vaak door negatief gedrag wat het lesgeven bemoeilijkt. Ook zorgt dit voor een onaangename sfeer. Dit negatieve gedrag neemt vaak langzaam toe in frequentie. In Engeland noemen de leerkrachten de volgende vijf punten als ordeverstorend gedrag: kletsen, andere leerlingen storen, door de klas groepen, niet bezig zijn met schoolwerk en friemelen. Uit een onderzoek van de Britse onderwijsinspectie blijkt ook dat leerkrachten daar zo’n 144 minuten tijdverlies ervaren door ordeverstorend gedrag.
Het meeste probleem gedrag doet zich, in de ervaringen van Van Overveld, voor tijdens klassikale instructies, leswisselingen, in de groepen 7 en 4 en bij leerkrachten met een reactieve pedagogische stijl.
Het boek geeft tips m.b.t. klassenmanagement en het analyseren van de groep. Ook wordt in het boek aandacht besteed aan het 4 lademodel, waarbij het gedrag van leerlingen in een ‘lade’ wordt geplaatst met behulp twee verschillende criteria: de ernst van het gedrag en de frequentie van het gedrag. Dit model geeft praktische adviezen bij het opstellen of bijschaven van het sanctiebeleid op school. Daarnaast is er ook aandacht voor de schoolleider, zo adviseert van Overveld om de schoolleider niet de boeman te laten zijn, maar een neutrale persoon zonder emotie die volgens duidelijke afspraken in het team een leerling op kan vangen.
In het tweede deel van het boek staan per moment op de dag praktische tips en adviezen, bijvoorbeeld ‘keep the flow of instruction’ en ‘plan de chaos’, waarbij je de leerlingen tijdens een leswisseling de mogelijkheid geeft om gedurende een vastgestelde tijd even te bewegen, praten e.d. Deze werkvormen zijn heel praktisch uitgewerkt.
Mijn mening
Gedragsoplossingen voor de moeilijke groep is een aanrader voor iedere leerkracht, intern begeleider, gedragsspecialist en directeur. Het boek geeft duidelijke informatie in het eerste deel waarmee er vanuit een helikopterview naar de groep gekeken kan worden. Ook staan er praktische tips in als het analyseren van de groep via Stoeltjesdans, omdat dit heel veel inzichten en informatie kan geven. Daarnaast laat het boek kritisch kijken naar de inrichting van het lokaal, de instructie, het lesrooster en worden er tips gegeven voor de rol van de directeur.
Ik merk dat ik blij ben van het hoofdstuk over het sanctiebeleid. Op school zijn we nu bezig met het specificeren van het sanctiebeleid en zowel het hoofdstuk over dit beleid als de werkvorm m.b.t. sanctiebeleid in de bijlagen gaan ons daar zeker bij helpen.
De werkvormen in het tweede deel zijn daarnaast naar mijn idee werkelijk het gouden goed van dit boek. Deze werkvormen zijn (een gedeelte van) de adviezen van Kees. We krijgen deze zonder dat hij bij ons in de groep is gekomen om te observeren. De adviezen zijn praktisch inzetbaar, zowel preventief bij een gewone groep als reactief bij een groep waar sprake is van probleemgedrag.
Boekgegevens
Titel: Gedragsoplossingen voor de moeilijke groep
Ondertitel: Hoe begeleid je uitdagende klassen in het primair onderwijs?
Auteur: Kees van Overveld
Uitgeverij: Pica
Bestel het boek via deze link bij je lokale boekhandel.