Recensie: Bordwerk en aantekeningen

In bordwerk en aantekeningen wordt de meerwaarde van slow teaching door goed gebruik van het schoolbord en het laten maken van aantekeningen uitgelegd. In deze recensie vertel ik je graag waarom ik dit boek een aanrader vind.

Recensie: Bordwerk en aantekeningen

Over het boek

Het boek heeft vijf hoofdstukken en 184 pagina’s. Het eerste hoofdstuk gaat over de geschiedenis van het bordwerk. Het tweede hoofdstuk omschrijft de stap van analoog naar digitaal werken. Over bordwerk in de 21e eeuw kunnen we lezen in hoofdstuk drie. In het vierde hoofdstuk worden aantekeningen in de 21e eeuw beschreven en in het laatste hoofdstuk staan voorbeelden van bordwerk en aantekeningen.

Wat wil het boek ons leren?

In het onderwijs zijn er volgens Schmeier twee revolutionaire uitvindingen geweest, namelijk het schoolbord en de drukpers. Door het schoolbord werd het mogelijk om de mondelinge uitleg visueel te ondersteunen. De drukpers zorgt ervoor dat boeken goedkoop en in aantallen kunnen worden geproduceerd. In de loop der jaren zijn de meeste schoolborden vervangen door whiteboarden, vooral omdat het krijtstof slecht was voor de computers. Vanaf 2005 hebben we in de Nederlandse lokalen digitale schoolborden, waardoor video’s en afbeeldingen snel kunnen worden getoond aan de groep. Een schoolbord is jaren een verplicht onderdeel geweest van het klaslokaal. Tegenwoordig is een schoolbord niet meer verplicht, maar wel een onmisbaar didactisch hulpmiddel dat helpt om de leerstof te structureren.

Door de digitale schoolborden geven we best veel informatie aan de leerlingen. Schmeier benadrukt dat goed bordwerk een samenvatting is van de les, dit zorgt voor een snel overzicht van de belangrijkste zaken. Het bordwerk moet de instructie van de leerkracht ondersteunen. In het boek staan verschillende tips en adviezen waarmee de lezer zijn of haar bordwerk kan versterken.

Het is belangrijk dat je als leerkracht, wanneer je een smartboard gebruikt, de tool waarop jij je bordwerk maakt goed beheerst. Op die manier hoeven leerlingen niet onnodig op jou te wachten. Door te schrijven op het bord deel je de inhoud van de les geleidelijk met de leerlingen. Hierdoor wordt samenhang zichtbaar en draag je als leerkracht belangrijke zaken grondig over. Schmeier noemt dit ‘Slow Teaching’.

Om leerlingen te laten leren is het daarnaast belangrijk dat leerstof actief wordt verwerkt. Een krachtig middel is het maken van aantekeningen. Hierbij is het belangrijk om te beseffen dat leerlingen niet tegelijkertijd kunnen luisteren en schrijven. In het boek worden vier manieren van aantekeningen maken beschreven. Ook wordt aangegeven hoe je het maken van aantekeningen stapsgewijs aan leerlingen kunt aanleren.

Over de auteur

Marcel Schmeier is vooral bekend door de Nederlandse vertaling en bewerking van EDI en EDI 2.0. Daarnaast schreef hij ‘Effectief rekenonderwijs op de basisschool’. Schmeier heeft als leerkracht en intern begeleider gewerkt op het regulier en speciaal onderwijs. Op dit moment is hij werkzaam als onderwijsadviseur taal en rekenen. Schmeier is op social media actief als ‘onderwijsgek‘.

Mijn mening

Bordwerk en aantekeningen is een vlot leesbaar boek. Schmeier neemt je als lezer mee in het versterken van je lessen door je te laten nadenken over je bordwerk. Hij daagt je uit om de tijd te nemen voor je voorbereiding en vooraf al goed na te denken over wat je op het bord wilt gaan zetten. Daarnaast vond ik het hoofdstuk over aantekeningen maken ontzettend leerzaam en interessant. Op de school waar ik werk willen we de leerlingen meer activeren en eigenaar maken van hun leren. Dat doen we onder andere door expliciete directe instructie. We willen hen echter ook leren om op de juiste manier aantekeningen te maken. Schmeier geeft hier een aantal praktische tips en inzichten voor.

Dit boek is dan ook een aanrader voor iedere leerkracht die in de voorbereiding van de lessen nog beter na wil denken over de manier waarop je via bordwerk en het maken van aantekeningen de leerling meeneemt in de leerstof. Door de praktische voorbeelden is het boek een fijne spiegel waarmee ik mijn onderwijs kan versterken.