De tweede of derde fase van de groepsvorming is de zogenoemde storming. Wat is de storming precies, wat is jouw rol als leerkracht en welke activiteiten passen bij deze fase?
Groepsvorming – storming
Storming
Nadat de grenzen van de groep duidelijk zijn, begint het zoeken naar de hierarchie van de groep. Leerlingen zullen erkenning zoeken, zich profileren als leider of hun positie willen verwerven. In het begin gaat dit door aftasten, maar op een gegeven moment ontstaat er een sociale strijd. In een groep is de leerkracht de formele leider van de groep, maar leerlingen zoeken ook een informele leider. Ook ontstaan er andere rollen, zoals de meeloper, de sociaal werker, de verkenner, de volger, de joker en de appellant. Leerlingen zoeken in deze fase naar een positie die bij hen past, soms kunnen ze ook meerdere rollen vervullen.
Deze fase is in een ongestuurde groepsvorming de tweede fase, die direct na de forming begint. In een gestuurde groepsvorming, zoals in een basisschoolgroep is dit de derde fase die na de normingsfase optreed. Deze fase duurt vaak tot de herfstvakantie en zorgt voor een lichte storm in de groep.
Wat is jouw rol als leerkracht?
Vaak ervaren leerkrachten deze fase als de zwaarste fase. Weet dat deze fase onderdeel is van het groepsproces. Als leerkracht kun je deze fase begeleiden door leerlingen de ruimte te geven hun rollen af te bakenen. Dit kun je doen door het aanbieden van coöperatieve werkvormen en wisseltijd (zie activiteiten). Daarnaast is het van belang dat je als leerkracht de schoolregels en groepsregels blijft onderwijzen en nastreven. Er zullen zich wat meer conflicten voordoen in de groep. Ook zal er gekeken worden hoe sterk jouw grenzen staan en zul je wat uitgeprobeerd worden. Zeggen wat je doet en doen wat je zegt is in deze fase heel belangrijk. Ook is het zaak om te zorgen voor nabijheid, door korte praatjes te houden met de leerlingen en de leerlingen te laten merken dat jij je ziet. Het is verstandig om in deze fase niet nog even naar het kopieerapparaat te lopen of koffie te gaan halen, in het lokaal zijn, zien wat er gebeurd en de regels en grenzen bewaken helpt de groep om zich te ontwikkelen tot een veilige prettige groep. In deze fase geld dat de tijd die je nu investeert, zich in de fase hierna (performing) terug laat verdienen.
Welke activiteiten passen bij deze fase?
Bij deze fase is het passend om veel coöperatieve werkvormen te gebruiken, zoals:
Het is echter ook van belang om gewoon les te geven, sommige lessen zou je juist coöperatief kunnen laten verwerken na een duidelijke instructie. Ook is het verstandig om regelmatig een energizer te doen. Ook is het van belang dat er ‘vrije-speel-tijd’ wordt geboden, zelf noem ik dit graag ‘wisseltijd’. Hierbij gaat het erom dat jij een vaste tijdstermijn aanbiedt, waarbij de leerlingen binnen de gestelde regels mogen spelen, praten, of iets dergelijks. Als leerkracht houdt je hierbij toezicht op het naleven van de regels die je hebt gesteld.
Literatuur
Engelen, R. (2007) Grip op de groep. JSW / uitgeverij Bekadidact, Baarn
Overveld, K. (2016) Groepsplan Gedrag. Pica, Huizen
Uitgelichte afbeelding: ludi via Pixabay