De eerste fase van de groepsvorming is de zogenoemde forming. Wat is de forming precies, wat is jouw rol als leerkracht en welke activiteiten passen bij deze fase?
Groepsvorming – forming
Forming
Forming is ook wel de kennismakings- en oriëntatiefase. Deze fase begint direct op de eerste schooldag en duurt maximaal twee weken. In deze eerste fase komen de leerlingen naar school met allerlei vragen over dit schooljaar, zoals
- Hoe ziet het lokaal eruit?
- Wie zitten er in de klas?
- Zijn er nieuwe leerlingen (door doubleren of verhuizing)?
- Hoe zal de juf of meester zijn?
- Zitten we in rijen of groepjes?
- Hoe laat is de pauze?
- Hoe ziet het lesrooster eruit?
- Wanneer mag ik naar het toilet en welke regels gelden hiervoor?
- Waar liggen de materialen?
In de zomervakantie zijn de leerlingen gegroeid, zowel fysiek als mentaal. De leerlingen hebben elkaar zes weken, of misschien korter, niet gezien. Sommige leerlingen kennen elkaar echter nog helemaal niet, vooral niet vanwege doublures.
Daarnaast leven er bij de leerlingen ook vragen over de groep, zoals:
- Welk gedrag wordt geaccepteerd?
- Waar is mijn plek in de groep?
- Naast wie zit ik?
- Hoor ik er wel bij?
Wat is jouw rol als leerkracht?
Als leerkracht is het belangrijk dat je deze eerste weken dagelijks stilstaat bij de schoolregels en de regels in de groep. Denk hierbij ook aan wanneer leerlingen naar het toilet mogen, hoe het normale lesrooster eruit ziet (volg deze direct vanaf de eerste dag, maar kies voor rekenen bijvoorbeeld een rekenspel van sprongen vooruit) en wanneer de pauzes zijn.
Ook is het belangrijk om direct vanaf de eerste schooldag aan een goede relatie met je klas. Uit onderzoek blijkt dat dit een grote invloed heeft op de ontwikkeling van de leerlingen (De Bruyckere, 2017). Uit onderzoek van Gehlbach en collega’s (2016) blijkt dat leerlingen betere relaties opbouwen met leerkrachten waarbij zij gelijkenissen ontdekken. Het kan helpen om je als leerkracht direct deze eerste schooldag voor te stellen, bijvoorbeeld met de ‘dit ben ik -doos‘.
Leerlingen hebben baat bij een leerkracht die vriendelijk de controle over de groep en het leerproces durft te nemen. Als leerkracht is het hierbij zaak te werken aan nabijheid en leiderschap. Nabijheid wil hierbij zeggen dat je interesse toont in de leerlingen, maar dat je wel de nodige afstand bewaard. Dit zijn dingen om direct aan het begin van het schooljaar goed mee te beginnen. Toon interesse in de leerlingen, hun hobby’s en hun verwachtingen. Biedt daarnaast ook voldoende kennismakingsactiviteiten en energizers aan, zodat de leerlingen ook echt kunnen kennismaken met elkaar.
Welke activiteiten passen bij deze fase?
Er zijn verschillende activiteiten en werkvormen om het kennismaken met elkaar te bevorderen.
- Laat de leerlingen zich ook voorstellen door een ‘dit ben ik-doos‘
- Associëren en filosoferen m.b.v. afbeeldingen
- Dit ben ik invulblad
- Jezelf voorstellen met je hand
- Energizers
Literatuur
De Bruycke, P (2017) Klaskit. Lannoo Campus
Engelen, R. (2007) Grip op de groep. JSW / uitgeverij Bekadidact, Baarn
Overveld, K. (2016) Groepsplan Gedrag. Pica, Huizen
Uitgelichte afbeelding: foto van samer daboul van Pexels