Na thuisonderwijs opnieuw aan de slag met het opbouwen van een veilige groep

Wanneer de leerlingen weer naar school gaan, na het Corona-thuisonderwijs is het belangrijk om activiteiten in te zetten waarbij de groep weer een veilige groep wordt. Ook wanneer je twee subgroepen hebt. Je kunt niet doorgaan op wat er was voor de vakantie en je prioriteit zou niet moeten zijn ‘herstellen wat er mis gegaan is qua achterstanden’. Je aandacht zou vooral moeten gaan naar het opnieuw opbouwen van een veilige groep, zodat leerlingen weer open staan voor het leren van nieuwe dingen. Hoe kun je hieraan werken? Tips en adviezen…..

Na thuisonderwijs opnieuw aan de slag met het opbouwen van een veilige groep

Corona-thuisonderwijs periode

De groep is vanwege het Corona-virus al een poosje niet meer als groep bij elkaar. Voor jonge kinderen is dit minder moeilijk, maar het oudere kind is veel meer gericht op anderen. De afgelopen tijd heeft het contact tussen leerlingen zich vooral online en buiten afgespeeld. In de online-schoolomgeving kan dit contact mogelijk wel enigszins gestructureerd zijn verlopen, doordat de leerkracht hierbij betrokken was. Er is echter veelal contact geweest waar de leerkracht geen of weinig sturing bij heeft geboden. Het is daarom belangrijk om te beseffen dat er in deze ‘lock-down periode’ contact is geweest tussen leerlingen wat mogelijk niet altijd positief is geweest. Dit heeft impact op de groep. Daarnaast zijn er mogelijk ook vervelende dingen gebeurd deze periode, zoals het overlijden of ziekte van een familielid, onveiligheid thuis, een ouder die werk kwijt is geraakt of andere zorgen. Deze ervaringen doen iets met een leerling en dit heeft ook impact op de groep. Daarnaast is het zo dat een vakantie in de beleving van kinderen langer duurt dan bij volwassenen. Dit geldt uiteraard ook voor de coronta-thuisonderwijs periode.

Groepsvormingsproces

Na een zomervakantie van zes weken starten we met de Gouden Weken en na een kerstvakantie met de Zilveren Weken. Ook nu, na een periode van minimaal 6 weken (sommige scholen hebben 1 week meivakantie en nog een week rond Pinksteren) is het van belang om weer aandacht te hebben voor het groepsvormingsproces. Dit is vooral van belang voor leerlingen vanaf groep 4. Deze leerlingen zijn immers meer op hun groepsgenoten gericht en zijn over het algemeen de egocentrische fase voorbij. Voor de jongere leerlingen, in groep één tot en met vier is het belangrijk om nadruk te leggen op het terughalen, aanleren en inslijpen van de schoolregels, groepsregels en afspraken. Op die manier is er opnieuw aandacht voor ‘hoe het hoort’ op school. Bij de oudere leerlingen is het van belang om opnieuw stil te staan bij de verschillende fases in groepsvorming. Biedt tijd en aandacht aan een door jou gestuurde forming, norming en storming.

Sturing door de leerkracht

Juist nu is sturing door jou als leerkracht in dit groepsproces enorm belangrijk. Bij de Gouden Weken vragen de eerste drie fasen van het groepsproces, waarbij je door sturing en het aanbieden van groepsvormende activiteiten de norming voor de storming laat plaatsvinden, ongeveer twee weken per fase. Hierdoor kom je echter na de meivakantie al bijna in de laatste schoolweek uit. Met jouw sturing kan dit proces worden verkort, maar wel leiden tot een positieve groep waarin deze laatste weken van het schooljaar op een positieve en goede manier kunnen worden afgerond. De sturing kun je bieden door het dagelijks aanbieden van energizers en coöperatieve werkvormen. Ook is het van belang dat er ‘vrije-speel-tijd; wordt geboden. Hierbij gaat het erom dat jij een vaste tijdstermijn aanbiedt, waarbij de leerlingen binnen de gestelde regels mogen spelen, praten, of iets dergelijks. Als leerkracht houdt je hierbij toezicht op het naleven van de regels die je hebt gesteld.

Groep 8

Voor groep 8 is deze periode extra bijzonder. Ook bij hen moet de groep weer opgebouwd worden en tegelijkertijd moet er aandacht zijn voor de laatste fase van de groepsvorming. Veel van de normale afscheidsrituelen die horen bij de adjourning zullen niet of in een andere vorm plaatsvinden. Hierbij denk ik bijvoorbeeld aan het schoolkamp, afscheidsavond en afscheidsmusical. Het is belangrijk om met elkaar te kijken naar wat wel door kan gaan, want ook deze leerlingen hebben recht op een afscheid(sritueel). Kun je bijvoorbeeld de musical wel inoefenen en opvoeren, maar dan misschien verdeeld over meerdere momenten (en alleen voor de ouders), of de musical via live-stream of video-opname met ouders delen? In plaats van kamp kun je misschien een nachtje met elkaar op school slapen (verdeeld over de verschillende lokalen). Laat de leerlingen een afscheidsboekje maken, waarin ze stilstaan bij de groep en wat er allemaal is gebeurd de afgelopen jaren op jullie school. Misschien is ‘het geheime weekboek van groep 8‘ hiervoor wel een mooie introductie?

Een halve groep

Op dinsdag 21 april kwam het nieuws naar buiten dat gestart dient te worden met een halve groep. Zorg dan wel dat je toch activiteiten aanbiedt waarbij je werkt aan het opbouwen van een groep. Denk bijvoorbeeld aan de volgende ideeën:

Corona-dagboek -> alle leerlingen maken de invulling van minimaal één dag in deze periode.
Tipboek voor thuisonderwijs -> een tipboek voor leerkrachten wanneer er ooit weer thuisonderwijs gegeven zou moeten worden. De leerlingen zijn inmiddels experts in wat er voor hen werkt ;-).
In Minecraft eigen stad nabouwen (natuurlijk binnen de gestelde regels!).
Leerlingen brieven naar elkaar laten schrijven (gelijk ook een goede taal-oefening).
Het kleuren van een blockposter.

Wat ga jij doen om je (halve) groep weer op te bouwen tot een veilige groep?